Jaarlijks stel de UGent financiële middelen ter beschikking voor centrale en facultaire innovatieprojecten. In deze onderwijstip werden de verschillende afgelopen centrale innovatieprojecten opgelijst die in samenwerking met de afdeling onderwijskwaliteitszorg werden opgezet. Er wordt telkens een korte omschrijving van het project en de output omschreven.  

Activerend onderwijs

Met het ACTIVO-project (ACTIverend Onderwijs project) implementeerde UGent activerend onderwijs universiteitsbreed. In augustus 2018 werd een centraal ACTIVO-team opgericht dat deel uitmaakte van DOWA. Dit team ontwikkelde in samenwerking met vier pilootopleidingen (BSc. in de Biomedische wetenschappen, BSc. in de Industriële wetenschappen, BSc. in de Bio-industriële wetenschappen en BSc. in de Criminologische wetenschappen) methodieken en bijhorende instrumenten.

Vanaf 2019 werden er zeven ACTIVO-antennes aangeworven om het project verder te ondersteunen en universiteitsbreed te implementeren. Het centrale ACTIVO-team en de facultaire ACTIVO-antennes faciliteerden samen activerend onderwijs op opleidingsniveau. Ze streven daarbij naar een aanpak op maat die past bij de facultaire cultuur en identiteit. De opleidingen vullen dat facultaire kader dan zelf verder in met kleinschalige initiatieven (bijvoorbeeld: activerende werkvormen gebruiken als post-its en stembakjes) of grootschalige vernieuwingen (bijvoorbeeld: casusonderwijs, leerpaden). DOWA inspireert via good practices en ondersteunt met haar professionaliseringsaanbod. 

 

Multiple choice 

In dit onderzoeksproject werden de bestaande scoringsmethodes in de concrete UGent context nader onderzocht worden, waarbij ook studenten werden bevraagd. Op basis van deze analyses werd een empirisch onderbouwd advies i.v.m. de scoring van meerkeuze-examens ontwikkeld, met het oog op het verhogen van transparantie en meer uniformiteit naar de studenten toe. Hierdoor werden twee onderbouwde en praktisch toepasbare scoringsmethodes om meerkeuzevragen te quoteren naar voor geschoven: zonder en met compensatie voor gokken (i.e. standardsetting of hogere cesuur). 

Daarnaast werd de berekeningstool in Curios geïntegreerd, waardoor (gecorrigeerde) scores automatisch gegenereerd kunnen worden. Dit betekent voor lesgevers een aanzienlijkste tijdswinst en verhoogd gebruiksgemak.   

Meer weten? 

• Hogere cesuur of standard setting

Grote groepen 

Op basis van de docentenbevraging “Omgaan met grote groepen” werd duidelijk dat lesgevers een aantal problemen signaleren tijdens het hoorcollege: o.a. aandacht vasthouden (zeker bij moeilijkere stukken), inzichtelijk begrijpen van studenten testen, hen actief betrekken, en de interactiviteit met de hele groep verhogen. In dit project werd onderzocht wat er nodig is om op een activerende manier met grote groepen te werken. Hiertoe werden lesgevers die erin slagen om activerend te werken bevraagd over succesfactoren en struikelblokken. Ook hoger-onderwijsspecialisten in binnen- en buitenland werden aangesproken. 

Om zowel beginnende als ervaren docenten te inspireren, werden in een reeks van zes filmfragmenten de ervaringen van UGent-professoren uit verschillende faculteiten gepresenteerd. Dit gebeurt aan de hand van interviews en good practices. De filmfragmenten worden aangeboden op de website onderwijstips.

Dit zijn de topics: 

• Het belang van de lesvoorbereiding 
• De aandacht houden van grote groepen 
• Orde en tucht 
• Vragen stellen en interactie bevorderen 
• De kracht van praktijkvoorbeelden 
• Van bord tot tablet 
• Activeren met (online) stemsystemen 
• Grote groepen opsplitsen in kleine groepen 

Ondernemerschap 

Het doel van dit project was een gestroomlijnd ondernemerschapsversterkend pedagogisch project en traject uit te werken voor studenten uit alle studiegebieden. Dit impliceerde dat in eerste instantie het huidige aanbod ondernemerschapsgerelateerde initiatieven waar studenten vandaag kunnen aan deelnemen in kaart werd gebracht. 

Daarnaast werden de noden van de verschillende betrokken stakeholders (universiteit, industrie, student, ...) geïdentificeerd aan de hand van een multistakeholder/multicriteria analyse. Wat de student betreft werd onder meer aandacht besteed aan de noden per doelgroep (bachelor, master, alumnus, type opleiding, ...) en de fase in het opleidingstraject. 

Het toetsen van de noden aan het huidige aanbod was het uitgangspunt voor de stroomlijning naar een eenduidig ondernemerschapsversterkend pedagogisch project en traject dat ingebed werd in de UGent en duidde nieuwe initiatieven aan om aan onbeantwoorde behoeftes tegemoet te komen. 

Waar het initiatief zijn basis vindt in de ingenieurswetenschappen en toegepaste economische wetenschappen beoogde het project precies uitbreiding naar alle studiegebieden. Bovendien vergde de implementatie ook een internationale benchmark studie. Die studie moet toelaten om die best practices te vertalen naar de specifieke context of de UGent. 

Meer weten?

• Neem contact op met professor dr. Bart Clarysse.
• Bekijk het aanbod rond onderwijsondersteuning van DO!, het aanspreekpunt voor ondernemerschap aan UGent.   

Onderwijstips 2.0 

In 2008 werd door de afdeling Onderwijskwaliteitszorg een behoefteanalyse uitgevoerd waarbij vragen werden gesteld rond toekomstige initiatieven voor onderwijsprofessionalisering. Hierin werd het item ‘een elektronisch beschikbaar overzicht van didactische tips bij een verscheidenheid aan onderwijs- en evaluatiemethodes’ (gemiddelde score van 4,1/5; 79% is akkoord of volledig akkoord) het meeste geapprecieerd door de respondenten bij de bevraging van de deelnemers van de basisdocententraining. 

Vanuit deze vaststelling werd onderwijstips.ugent.be ontwikkeld en in augustus 2013 gelanceerd. Aangezien Onderwijstips op dat moment aan een structurele update toe is, worden in 2018 in dit project vier doelstellingen vooropgesteld: 

1. De inhoud van onderwijstips beter vindbaar maken in zoekmachines
2. De inhoud van onderwijstips beter doorzoekbaar maken door een verregaandere inhoudelijke structuur aan te brengen en afgestemd op de rol van het personeelslid
3. Onderwijstips automatisch aanvullen met goede praktijkvoorbeelden geschreven door lesgevers en opleidingen via eenvoudige sjablonen na kwaliteitscheck en goedkeuring van de afdeling Onderwijskwaliteitszorg.
4. De inhoud van icto.ugent.be afstemmen op onderwijstips.ugent.be 

Peer assessment 

Studenten worden vaak in groepen onderverdeeld waarbij hen een groepsopdracht wordt gegeven. Om een correct zicht te krijgen op hoe deze onderlinge samenwerking verloopt en om het probleem van free-riding in deze groepen zoveel mogelijk tegen te gaan, werd de idee geopperd om een online peer assessment instrument in de digitale leeromgeving te implementeren. 

Peer assessment kan als een individuele score gebruikt worden naast het groepscijfer. Deze individuele score peilt naar de bijdrage van de verschillende studenten op het leerprocesmatig gebied, en niet op het inhoudelijke gebied. Op die manier worden ‘meelifters’ bij groepswerk afgestraft. 

Peer assessment is een voorbeeld van een evaluatiemethode die de aansluiting tussen onderwijsdoelen, instructie en evaluatie kan verbeteren. Zo moeten studenten een oordeel kunnen vormen over de kwaliteit van hun presteren (zelfevaluatie) maar ook van hun medestudenten (peerevaluatie). Dit kan als summatieve evaluatie ingezet worden, d.w.z. dat deze scores mee opgenomen kunnen worden in de eindevaluatie. Daarnaast kan peer assessment ook gebruikt worden als feedback. Wanneer peer assessment hier als een leerinstrument gebruikt wordt, maken studenten een sterkte-en zwakte analyse op van elkaars werk aan de hand van de vooropgestelde criteria. Dit kan gehanteerd worden als een vorm van formatieve evaluatie. 

Meer weten?

• Peerassessment: laat studenten elkaar beoordelen

Practica 

Tijdens de basisassistententraining stellen assistenten vaak de vraag: 'hoe begeleid ik practica en werkcolleges?' Dit gaat zowel over het voorbereiden als begeleiden ervan. Door de verschillende invullingen die deze werkvorm kent willen we met dit project volgende ondersteuning uitwerken: 

• Ontwikkelen van een introductietraining rond het begeleiden van practica en werkcolleges; 
• Ontwikkelen van een peercoachingstraject waarbij assistenten na een zelfevaluatie, peer- observaties, supervisie- en intervisiebijeenkomsten expert worden in het begeleiden van practica en werkcolleges. Hiertoe werden een zelfevaluatieformulier, richtlijnen voor het schrijven van observatieverslagen, en handleidingen voor super- en intervisiegesprekken ontwikkeld. 

Meer weten?

• Practicum (blended) organiseren: hoe doe je dat?
• Werkcollege: hoe pak je dat aan?  

Meer weten over de innovatieprojecten?  

Heb je vragen over een van de afgeronde centrale innovatieprojecten? Neem dan contact op met onderwijsondersteuning@ugent.be.