Wat is lesgeven in een hybride opstelling?

Wie lesgeeft in een hybride opstelling, geeft on campus les aan een deel van de studenten die daar fysiek aanwezig zijn, terwijl een ander deel vanop afstand inbelt of dus synchroon online de les volgt. De studenten op afstand kunnen meevolgen in kleine groepjes (bijv. study-OO’s) en/of individueel, van thuis uit of van op kot.

Wanneer geef je hybride les?

• Als de capaciteit van het leslokaal niet toelaat om alle studenten een plaats te geven in het leslokaal. Door een rotatiesysteem geef je alle studenten de kans te geven om een les op de campus mee te volgen.
• Om externe en/of internationale samenwerkingen te bevorderen, bijvoorbeeld met experts uit het werkveld of onderzoekers, die zo gemakkelijker kunnen deelnemen. 
• Voornamelijk kennisverwerving. Hybride opstelling is niet aan te raden voor complexe discussies of een hoog interactieve sessie.

Let wel! Als lesgever moet je zowel didactisch als technisch goed voorbereid zijn. Het betrekken van de verschillende groepen studenten (on campus- student en individuele ‘online’ studenten) vraagt om een goede voorbereiding voor de les en bewuste interactiemomenten tijdens de les. Bovendien ervaren studenten op afstand een zogenaamde transactional distance. De ervaring is nooit gelijk.

Welke tool?

• MS Teams voor virtuele classroom

Welke aandachtspunten zijn er voor hybride lesgeven? 

Maak afspraken rond vragen stellen

• Voor een ‘online’ student is het complexer om vragen te stellen dan voor een on campus-student. Start je les dus met afspraken rond vragen stellen.
• Kies voor eenzelfde format voor je hele lessenreeks. Zo raken je studenten ermee vertrouwd. Stel de chat open of laat studenten het virtuele handje opsteken en spreek af of vragen stellen de hele les door kan, of enkel op gerichte momenten, bijv. tijdens een korte vragenpauze om de vragen te behandelen.
• Beperk de chat tot vragen, stel de functie niet open voor discussies. Zowel de les als een levendige discussie volgen, zorgt voor afleiding bij de studenten. Bovendien kunnen de on campus-studenten die discussies niet volgen.
• Geen tijd meer voor een vraag tijdens de les? Geef alsnog later antwoord via de Ufora-tool ‘Veel gestelde vragen’ of spaar die vragen op voor een volgende les.

Een voorbeeld uit de training lesgeven in een hybride opstelling:

Begin klein

• Hou de technologie in het begin simpel. Maak gebruik van één extra tool, bijv. het stemsysteem Wooclap. Lukt dat, introduceer dan meer tools in je volgende les.
• Stel al een eerste vraag, een ijsbreker, tijdens het wachten tot de les start. De studenten hebben de tool zo al openstaan – een volgende vraag stellen tijdens de les verloopt dan vlotter. Vraag bijv. naar de manier waarop studenten deelnemen aan je les in de vorm van een poll (on campus, online individueel, online vanuit een study-OO). Op basis van die data heet je studenten op de verschillende locaties meteen welkom.
• Start je eerste les ook niet met veel verschillende opdrachten. Bouw gradueel variatie in doorheen de lessenreeks zodat je er zelf vaardig in kan worden. 

Focus op je lesontwerp

• Bekijk eerst kritisch wat je lesdoelen zijn, hoe je die bereikt en welk gedrag (leeractiviteit) je wil uitlokken bij de studenten (zie basics van een opleidingsonderdeel)
• Zet technologie pas in op momenten dat die een meerwaarde biedt. De interactiemomenten moeten relevant zijn voor ‘online’ studenten en on campus-studenten. 

Time je interactiemomenten

Denk vooraf na over wanneer je interactiemomenten tijdens je les wil organiseren, op welke manier je dat wil doen en hoe je beide groepen (on campus en online) daarin betrekt.  Interageren in een hybride opstelling vraagt meer tijd. Bepaal daarom op voorhand hoeveel tijd je kan voorzien voor een interactiemoment. Hou je aan die timing, zodat je geen (leer)activiteiten moet laten vallen. Werk bijvoorbeeld met een terugkerende afbeelding op je slides die aangeeft dat studenten tijd krijgen om iets te bespreken of een opdracht te maken. Plaats daar een tijdsindicatie bij zodat studenten weten hoe lang het interactiemoment duurt.

Vraag ondersteuning

• Ben je minder goed in multitasken, schakel dan hulp in. Het is immers niet gemakkelijk om  aandacht te hebben voor beide groepen tegelijkertijd. Vraag bijv. aan een student op de campus om de chat in de gaten te houden en aan te geven wanneer er een vraag gesteld wordt. Of vraag aan een assistent om op een bepaald moment een online discussie op te volgen in de chat en die daarna samen te vatten voor de hele groep. Zo kan jij op hetzelfde moment een discussie voeren met de studenten in de zaal.
• Als je hulp krijgt van een student, beperk de chat dan tot essentiële zaken, zoals technische problemen of enkel vragen stellen. Het is niet de bedoeling dat de student de vragen beantwoordt, maar de student kan signaleren wanneer er vragen zijn. Zo vermijd je dat de student te afgeleid is om je les te kunnen volgen.

Kies je soort interactiemoment

Interactiemogelijkheden binnen het hybride lesgeven kan je op een continuüm plaatsen. Hoe complexer de interactie, hoe uitdagender het hybride lesgeven wordt. Soorten interactiemomenten zijn: 

• Geen interactie.
• De lesgever heeft interactie met de on campus-student.
• De lesgever heeft interactie met de online student.
• De lesgever heeft interactie met zowel de on campus- als de online student.
• De studenten (on campus en/of online) hebben onderlinge interactie.

Het is begrijpelijk dat er in een eerste les voornamelijk interactie is met de on campus-student. Zorg er echter voor dat je na enige tijd voldoende afwisselt tussen interactie enkel met studenten op de campus en interactie met de volledige groep, zodat de studenten thuis ook voldoende betrokken worden.

Een overzicht

	Enkel on campus	Enkel online	On campus & online
Lesgever stelt een gesloten vraag.	Hand opsteken	Polling in Teams	Wooclap
Lesgever stelt een open vraag.	Mondeling antwoorden	Chat in Teams	Wooclap
Student stelt een vraag.	Hand opsteken om de vraag mondeling te stellen	Virtuele handje opsteken in Teams, microfoon aanzetten	Wooclap of virtuele handje opsteken (online), ‘echte’ hand opsteken in auditorium.
Studenten overleggen kort met elkaar.	Mondeling overleggen met buur	Wooclap (live message) Korte break-outrooms	Combinatie
Studenten overleggen voor een langere tijd met elkaar.	Mondeling overleggen in kleine groepjes.	Break-outrooms	Combinatie

 

Interactie met de on campus-student

Op de campus kan je met handopsteking werken. Opgelet! Laat je de studenten antwoorden voor de hele groep, moeten ze luid genoeg spreken. Zo kunnen de studenten online meeluisteren. Is dat geen optie (bijv. in grote auditoria), herhaal het antwoord dan in je micro om frustraties bij de online studenten te voorkomen.

Interactie met de online student

Als je enkel interactie wil met de studenten die online volgen, gebruik dan Teams, bijv. de pollfunctie. Dat soort interactie zal veeleer beperkt zijn en zich toespitsen op bijv. technische aspecten van het hybride lesgeven. 

Interactie met zowel de on campus-student als de student die online volgt

Als je alle studenten wil betrekken bij de interactie, gebruik dan een geschikte tool. Alle on campus-studenten laten inbellen via Teams is onhandig vanwege de netwerkcapaciteit. Wooclap is bijvoorbeeld is geschikt om diverse interactiemomenten vorm te geven. Het is ook mogelijk om online studenten mondeling te laten antwoorden via hun micro. Zorg er dan voor dat het geluid van je computer aangesloten is aan de geluidsinstallatie van het leslokaal. 

De studenten (on campus en/of online) hebben onderling interactie

Wil je graag een overlegmoment inbouwen, breng dan de studenten die online volgen virtueel samen via een break-outroom binnen Teams. Studenten in de zaal kunnen met hun buren overleggen – studenten mogen groepjes vormen en dichter bij elkaar zitten als ze een mondmasker gebruiken. Bij het terugkoppelmoment kan je een aantal groepjes aan het woord laten. Wil je graag alle antwoorden verzamelen, gebruik dan bijv. Wooclap. Op die manier motiveer je iedereen om met de opdracht bezig te zijn en kan je vlot plenair de ideeën van de verschillende groepen overlopen en bespreken.

Tip! Deel je les op in twee delen:

• Een eerste deel ben jij als lesgever voornamelijk aan het woord en gebruik je stemsystemen om de studenten te betrekken. 
• Het tweede deel voorzie je voor interactie tussen studenten. 

Zo komt er meer tijd vrij voor interactiemomenten en staan ze centraler in de les. 

Tip! Voorzie nog een terugkoppelmoment tijdens het lesmoment of maak een korte video waarin je de antwoorden van de studenten bespreekt. Die video plaats je aan het einde van week online. 

Hoe gebruik je het bord tijdens hybride lesgeven?

De onderwijstip ‘Digitaal annoteren’ vertelt je hoe je het bord gebruikt tijdens hybride lesgeven.