Wil je studenten oefenkansen bieden om te leren handelen in complexe levensechte situaties? Wil je dat mogelijk maken in een veilige leeromgeving? Dan is werken met simulaties een goede werkvorm! 

Wat is simulatieonderwijs? 

In simulatieonderwijs boots je een realistische context na om studenten de kans te bieden zich te gedragen zoals ze dat in een echte situatie zouden doen. Tijdens een simulatie worden complexe scenario’s gebruikt gebaseerd op een realiteit. Simulatieonderwijs kan bovendien zowel als werkvorm als als evaluatievorm ingezet worden. 

In het onderwijs gebruiken vooral medische en paramedische opleidingen simulatieoefeningen. Maar ook andere onderwijscontexten als de lerarenopleidingen en economische opleidingen gebruiken die simulaties meer en meer. 

Het voordeel van simulatieonderwijs is dat de complexiteit van de situatie realistisch wordt voorgesteld en dat de leersituatie veilig is. Door fouten te maken in een simulatieoefening worden geen levens bedreigd of zijn de gevolgen van de fout beperkt ten opzichte van een gelijkaardig scenario in de realiteit. Studenten ervaren wel wat de gevolgen zijn van hun acties en hoe de elementen van de simulatie in relatie staan tot elkaar. 

Hoe gebruik je simulatieonderwijs? 

• Bepaal de doelen die je nastreeft met je simulatieonderwijs: wat moeten studenten bereiken met het doorlopen van de simulatieoefeningen?  
• Leg de tijd vast die je wil spenderen aan de simulatieoefeningen: wil je één lesuur spenderen aan de oefening of zie je de simulatieoefeningen als rode draad doorheen het semester?  
• Ga na welke locatie geschikt is voor de simulatieoefeningen: gaat de oefening door in een gewoon leslokaal of beschik je over de mogelijkheid om in een echte setting te oefenen? 
• Denk na over je studentenaantal: hoeveel studenten kunnen deelnemen aan de oefening? Nemen ze allemaal deel aan het scenario of zijn er ook die de rol van observatoren opnemen? Ideaal is om te werken in groepjes van twee tot vijf personen. 
• Werk de simulatieoefeningen uit: hiervoor denk je best na over de complexiteit van de oefening in functie van de leerdoelen die je vooropstelde. Simulatiescenario’s uitwerken is tijdsintensief. Indien nodig kan je werken met gestandaardiseerde rollen waarvoor acteurs ingezet worden. In een gestandaardiseerde rol reageert de acteur in eenzelfde scenario steeds op dezelfde wijze en improviseert de acteur niet of beperkt. 
• Prebriefing: belangrijk is dat je de studenten goed voorbereidt op de simulatie en dat je de verwachtingen duidelijk maakt. 
• Debriefing: het is cruciaal om na de simulatieoefening een moment te voorzien waarbij studenten grondig reflecteren en feedback krijgen (van elkaar) op de oefening die ze doorlopen hebben. 

Hoe zet je technologie in bij simulatieonderwijs? 

De snelle digitale (r)evoluties laten toe om technologie in te zetten tijdens simulatieonderwijs. Zo kent het gebruik van virtual reality (VR) en augmented reality (AR) een sterke opmars binnen het onderwijs. Daarnaast zijn diverse apps en games beschikbaar om studenten aan de slag te laten met simulaties, denk maar aan het oefenen voor een vreemde taal of gespreksvaardigheden. 

Praktijkvoorbeelden  

In de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen wordt simulatieonderwijs al toegepast. Schrijf je in voor de Ufora-cursus 'Leerpaden skillslab faculteit geneeskunde en gezondheidswetenschappen' voor meer informatie. Die staat open voor iedereen.

Meer weten?  

Lees de bronnen waarop deze onderwijstip is gebaseerd:

• Valcke, M. (2018). Onderwijskunde als ontwerpwetenschap: van leren naar instructie. Leuven: Uitgeverij Acco. 
• Arteveldehogeschool, Hogeschool Gent, Hogeschool PXL, Thomas More Hogeschool, Universiteit Gent, Universiteit Hassel, … VUB. (2015). Spelvormen. Retrieved August 20, 2019, from https://www.bvdatabank.be/node/1
• Pedagogy in action. (2018). Teaching with simulations. Retrieved August, 20, 2019 form https://serc.carleton.edu/sp/library/simulations/index.html