Als lesgever ben je afhankelijk van je stem. Toch zijn er heel wat lesgevers die kampen met stemproblemen. Deze onderwijstip geeft je een aantal tips om The Voice van de UGent te worden.  

Let op je lichaamshouding 

Let er op om vooraan in het midden van het leslokaal te staan en te spreken met je gezicht naar het publiek gericht. 

Ontspan je nek tijdens het spreken 

Stress leidt dikwijls tot gespannen schouders en nekklachten. Lesgevers met stemproblemen spreken vaak met een gestrekte hals en het gezicht naar voren. Daardoor spannen nek- en halsspieren op en kunnen de stembanden niet meer zoveel trillen. Wil je in dat geval het gewenste stemvolume halen, dan zet je automatisch meer druk op de stembanden. Gevolg? Vermoeidheid, een verhoogde spreektoon of overslaande stem. Zorg daarom voor een evenwichtige, ontspannen lichaamshouding: ga stevig op beide, licht gespreide, benen staan, spreek met losse schouders en kijk recht vooruit in plaats van een beetje omhoog. 

Drink veel water en vermijd koffie 

Het is belangrijk om de slijmvliezen op je stembanden vochtig te houden. Tijdens het spreken gaat de ademhaling namelijk via de mond. Daardoor drogen de slijmvliezen sterker uit dan normaal. Koffie bevordert dat uitdrogen nog eens extra. Drink daarom liever veel water tijdens de les. 

Warm je stem op 

Warm – voor de les – je stem op met deze oefeningen: 

• Neem een goede zithouding aan, dat betekent: rechte rug en beide voeten op de grond. Adem een paar keer diep in en uit. Zorg er voor dat je de buikademhaling toepast: het middenrif daalt bij inademing en drukt op de ingewanden waardoor de buikwand welft. In rust wordt deze ademhaling spontaan gebruikt.  
• Doe enkele ademhalingsoefeningen. Hou afwisselend volgende klanken aan: fffff, ssss, vvvvv en zzzzz. Doe dat rustig met voldoende beheersing en tremor. 
• Doe enkele resonantieoefeningen. Zet je lippen zacht op elkaar zonder ze op te spannen. Hou je tong op de mondbodem. Resoneer op de volgende klanken: m, n en ng. 

Gebruik een stemversterker 

Zeker in grote auditoria is het niet mogelijk om zonder microfoon (handmicrofoon of headset) te spreken zonder je stem te forceren. Gebruik van de middelen die de UGent voorziet. Extra tip: voorzie zelf een extra paar batterijen voor de microfoon of zoek op voorhand uit waar je reservebatterijen kan halen als die van de microfoon plat zijn. 

Geef je stem rust tijdens de les 

Laat je stem af en toe rusten tijdens de les. Dat kan zo: 

• Geef pauze. 
• Stel een vraag en laat de studenten het antwoord eerst individueel opschrijven. Dat zorgt er niet alleen voor dat je stem even rust krijgt, maar het is ook een uitstekende manier om studenten te activeren. 
• Alternatief: Stel een vraag en laat de studenten even overleggen met hun buur. Studenten hebben op die manier ook minder schrik om te antwoorden, omdat het antwoord ‘uit de groep’ komt. 
• Neem korte demonstraties vooraf op en laat ze afspelen in het auditorium. 

Spreek rustig 

Praat in een rustig tempo. Haal rustig adem en bouw pauzes in je zinnen. 

Praat niet over klasrumoer heen 

In een rumoerig klaslokaal heb je vaak de neiging luider te gaan spreken. Dat is weinig doeltreffend en belastend voor je stem bovendien. Beter kan je even zwijgen tot je opnieuw de aandacht hebt. Ook stiller praten zal er, beter dan luider praten, voor zorgen dat de studenten stoppen met praten. Let op: ga niet fluisteren. Dat is namelijk zeer schadelijk voor de stem. 

Articuleer duidelijk 

Let er op om goed te articuleren. Lesgevers verhogen soms hun stemvolume, om daarmee binnensmonds spreken te compenseren. Spreek met aangepaste luidheid en toonhoogte. Beweeg je mond goed mee tijdens het spreken. Variëren in stemgebruik kan beter door klemtonen en pauzes te leggen, dan door luider of stiller te spreken.