De opleiding hanteert een actuele en door alle stakeholders gedragen set opleidingscompetenties (OLR) die een heldere en coherente vertaling zijn van haar missie en visie, strategische keuzes, eigenheid en profilering. Deze beantwoorden qua niveau, inhoud en oriëntatie aan de eisen van de niveaudescriptoren van de Vlaamse Kwalificatiestructuur (VKS), de bestaande domeinspecifieke leerresultaten (DLR) en de visie van de UGent op kwaliteitsvol onderwijs.

Wat?

Wat mag de maatschappij verwachten van je afgestudeerde studenten? Wat is het doel van je opleiding? Wat maakt je opleiding uniek in het Vlaamse onderwijslandschap? Het antwoord op deze en aanverwante vragen geef je weer in je opleidingsvisie. 

In een visie presenteer je de unieke positie binnen het onderwijs-, onderzoeks- en werkveld, de inhoudelijke focus en strategische keuzes van je opleiding aan een breed publiek. Om wat je beschrijft in je visie te kunnen realiseren, concretiseer je naar opleidingscompetenties. Dat betekent dat je de profilering, focus en keuzes van je opleiding vertaalt naar minimumdoelen die je vooropstelt voor je studenten. 

Opleidingscompetenties of opleidingsspecifieke leerresultaten (OLR) geven aan wat je studenten aan het einde van de opleiding moeten kennen en kunnen en welke attitudes van hen worden verwacht. Ze zijn gebaseerd op de domeinspecifieke leerresultaten (DLR): de gemeenschappelijke leerresultaten die Vlaanderenbreed voor je opleiding zijn vastgelegd. Een sterke set OLR beperkt zich tot 10 à 20 doelstellingen die complex en uitdagend geformuleerd zijn. 
Op die manier bieden ze een doordachte basis voor een kwalitatief opleidingsprogramma.

In je visie en de daarbij horende OLR geef je weer welke positie je opleiding inneemt in het onderwijs en in de samenleving. De volgende drie aspecten mogen zeker niet ontbreken:

1. Je opleiding is een UGent-opleiding
   Elke UGent-opleiding vertrekt voor haar positie in de wereld vandaag van het credo Durf Denken en is daarmee open, pluralistisch en maatschappelijk geëngageerd. Een opleiding aan de UGent is herkenbaar omdat ze aan de slag gaat met de zes strategische onderwijsdoelstellingen van de universiteit. In je visie zet je uiteen op welke manier jouw opleiding dit realiseert.
2. Je opleiding is actueel en relevant
   Met de UGent-houding als basis verfijn je voor jouw opleiding hoe ze in een bredere maatschappelijke context staat. In je visie en OLR maak je duidelijk hoe je opleiding een antwoord biedt op de uitdagingen van onze samenleving die relevant zijn voor je vakgebied vandaag en in de toekomst.
3. Je opleiding is uniek
   Daarnaast profileert je opleiding zich ook binnen het onderwijslandschap in Vlaanderen en daarbuiten door een eigen onderwijsaanpak. Naar welke OLR vertaalt je opleiding de Vlaanderenbrede DLR? Welke accenten legt je opleiding op vlak van leerinhouden, werkvormen en evaluaties? Hoe ziet de bredere leeromgeving er uit (lesgevers, infrastructuur)? 

Waarom?

De tandem visie-OLR vervult een dubbele functie waarbij de opleidingscommissie een belangrijke rol speelt:

1. Uithangbord
   Een sterke visie en OLR informeren (toekomstige) studenten, werkgevers en andere belanghebbenden en overtuigen hen van het unieke karakter en de kwaliteit van je opleiding. Door een gedragen visie als basis te gebruiken in alle vormen van communicatie breng je het profiel van je opleiding eenduidig naar buiten. Denk daarbij aan de UGent-Studiekiezer, eventuele brochures, maar ook aan informele en offline communicatie.
2. Ruggengraat
   Een visie dient als basis voor je OLR, die op hun beurt dan weer vertaald worden naar een concreet programma. Een doordachte visie en OLR zijn met andere woorden noodzakelijke voorwaarden voor een kwalitatief opleidingsprogramma met een heldere finaliteit waar je opleidingsteam achter staat.
   
   De opleidingscommissie bewaakt dat je opleiding actueel en relevant blijft. Op bepaalde tijdstippen is een herziening en herwerking nodig en ga je te rade bij al wie belang heeft bij de keuzes die je maakt, zoals (oud-)studenten, lesgevers en het werkveld. Op dat moment vormen visie en OLR een overzichtelijk aanknopingspunt om samen met die stakeholders in discussie te gaan over het doel, de maatschappelijke relevantie en de eigen onderwijsaanpak en om bij te sturen waar nodig. Verwerk je de input van alle stakeholders in de revisie van je opleiding, dan kom je tot een gedragen visie die je opleiding uitdaagt met realistische doelen die je dan weer kan omzetten in een sterke set OLR en een kwalitatief en helder opleidingsprogramma. 

Aan de slag

  Hou je opleidingsvisie up to date    Bewaak de kwaliteit van je OLR  

Zet in op generieke competenties   Volg de geldende procedures en richtlijnen

Hou je opleidingsvisie up-to-date

Gebruik onderstaande vragen om de opleidingsvisie kritisch te evalueren en te actualiseren binnen de opleidingscommissie: 

	1. Sluit de opleidingsvisie zoals beschreven in de monitor nog aan bij de huidige onderwijsrealiteit binnen het vakgebied en de UGent?
	2. Stemt de informatie in de Studiekiezer, in brochures en andere informatiekanalen nog steeds overeen met de actuele inhoud en positionering van de opleiding?
	3. Is de opleidingsvisie gekend en gedragen door stakeholders zoals (kandidaat-)studenten, lesgevers, studietrajectbegeleiders, communicatieverantwoordelijken?
	4. Omschrijft de opleiding in haar visie een helder en herkenbaar studentenprofiel?
	5. Reflecteert dit profiel de UGent-missie Durf Denken?
	6. Geeft de visie aan hoe de opleiding een antwoord biedt op actuele en toekomstige maatschappelijke uitdagingen?
	7. Maakt de visie de eigenheid van de UGent-opleiding voldoende zichtbaar?
	8. Benoemt de visie de UGent-specifieke accenten in leerinhouden (expertise lesgevers), werkvormen, evaluaties en leeromgeving (infrastructuur)?
	9. Legt de opleiding duidelijke klemtonen op  de zes strategische onderwijsdoelstellingen?

 

Bewaak de kwaliteit van je OLR

Opleidingsverantwoordelijken kunnen de volgende checklist gebruiken om de kwaliteit van hun OLR te bewaken:

De opleidingsspecifieke leerresultaten van mijn opleiding
	omschrijven de discipline-eigen, academisch-wetenschappelijke, beroepsspecifieke en generieke kennis, vaardigheden en attitudes die een student minimaal verwerft aan het einde van de opleiding.
	vormen een coherente set van tien à twintig leerresultaten.
	drukken de visie van de opleiding, faculteit en UGent uit.
	coveren alle domeinspecifieke leerresultaten (DLR).  De domeinspecifieke leerresultaten van jouw opleiding vind je terug op de website van de NVAO.
	zijn besproken en goedgekeurd door de opleidingscommissie.
	worden actief gecommuniceerd naar studenten.
	zijn gekend en gedragen door de bredere lesgeversgroep.
	worden actief gecommuniceerd naar nieuwe lesgevers in de opleiding.
	worden systematisch – via een door de opleidingscommissie vooropgestelde timing en methodiek – afgetoetst bij alumni en bij vertegenwoordigers van het werkveld.

 

Zet in op generieke competenties 

Een toekomstgericht opleidingsprogramma levert studenten af die naast diepgaande specialistische expertise ook over de brede kennis, vaardigheden en attitudes beschikken die nodig zijn om verbindend te kunnen samenwerken met andere disciplines. Gebruik het raamwerk generieke competenties om samen met stakeholders (studenten, lesgevers, alumni, werkveld) het afstudeerprofiel van de opleiding te actualiseren.  

Volg de geldende procedures en richtlijnen

• OLR aanpassen: In het Vademecum studieprogramma’s vind je de procedure voor het wijzigen van opleidingscompetenties (OLR) terug.  
  • De beleidsmedewerkers kwaliteitszorg van je faculteit zetten je graag op weg. 
• DLR aanpassen: Het actualiseren van DLR gebeurt steeds samen met de andere onderwijsinstellingen die de opleiding aanbieden en wordt getrokken door de VLUHR.  

Laat je ondersteunen

Laat je ondersteunen door de collega’s van onderwijs@ugent.be om aan de slag te gaan. Voorbeelden van ondersteuning:

• Analyse en voorstel tot actualisatie van de opleidingsvisie gebaseerd op het afstudeerprofiel, de maatschappelijke context, de eigenheid van de opleiding en een benchmark met verwante opleidingen.
• Visie-oefening met de opleidingscommissie, het werkveld en alumni.
• Focusgroepen met studenten om de kwaliteit en de oriëntatie van de opleiding in kaart te brengen.
• Actualisatie van de OLR op basis van een analyse van de huidige leerresultaten op bachelor- of masterniveau, afgestemd op het opleidingsprofiel (opleidingsvisie, domeinspecifieke leerresultaten en benchmark met verwante opleidingen).
• Begeleiding van een denkoefening binnen de OC om generieke competenties te integreren in de OLR en opleidingsvisie.
• Advies over communicatie en toetsing van de OLR  naar studenten, lesgevers, alumni en het werkveld.